Mörg þúsund augum myndi ég horfa á þig

Vinsælasta lagið á eynni Naxos í sumar er komið til ára sinna. Unga fólkinu hér finnst það að minnsta kosti hundgamalt - það heyrðist í þessari vinsælu rokkútgáfu í bíómynd Tarantinos, Pulp Fiction frá árinu 1994 og heitir Misrilou. Það hefur komið grísku ungmennunum á óvart þegar íslenska blaðakonan hefur sagt þeim, að lagið sé í rauninni miklu, miklu eldra, og undrunin vex enn meir þegar þeim er sagt að það sé grískt. Það er kannski tímanna tákn, að um leið og lag er komið í nútímalegan rokkbúning, heldur fólk að það sé amerískt. En þó er kannski ekki alveg við grísku ungmennin að sakast að vita ekki betur, því margir tónlistarmenn hafa gert tilraun til að eigna sér þetta lag - og oftast er það eignað "surf" rokkaranum Dick Dale, sem gerði það vinsælt í Ameríku í byrjun sjöunda áratugar síðustu aldar - en það er einmitt útgáfa hans af laginu sem notuð var í Pulp Fiction.

En Misrilou á sér fortíð - ekki bara í Grikklandi og í Ameríku, heldur líka í Tyrklandi og í Arabalöndunum, og Misrilou er nafnið á egypsku stúlkunni sem sungið er um í upprunalega textanum.

Lagið var fyrst skráð í Aþenu, söng grískra flóttamanna frá Smyrnu í Tyrklandi um 1920, og tilheyrir rebetkia tónlistarhefðinni, sem dafnaði meðal minna megandi Aþeninga í upphafi síðustu aldar.

Það vill svo til, að lagið rataði til Íslands í námsefni grunnskóla í tónmennt á áttunda áratugnum, með íslenskum texta, sem mig minnir að Hildigunnur Halldórsdóttir hafi þýtt. Og ef minnið svíkur ekki um of, þá er texti Hildigunnar eitthvað á þessa leið, og ég bið margfaldlega forláts ef þetta er ekki rétt munað:

Stjarnan mín til stjarnanna þú lítur,

stjarnan mín til stjarnanna þú lítur.

Ó, að ég væri - ó, að ég væri himinn,

mörg þúsund augum myndi ég horfa á þig.

 

Það eru ekki bara vinsældir lagsins hér á Naxos í sumar, sem eru tilefni þessara skrifa, heldur ekki síður þessi snotri íslenski texti. Þótt hann sé ekki bein þýðing á frumtextanum, þá á hann alveg einstaklega vel við lagið og grísku sumarnæturnar, þar sem stjörnuskinið er fallegra en ég hef nokkurs staðar séð. Í íslenska textanum má geta sér til að stjarnan sem sungið er um sé stúlkan Misrilou, og að sá sem syngi sé vonbiðill hennar sem óski sér þess að vera stjörnuhiminninn sem hún horfir á á kvöldin - stjörnuhiminn sem horfir til baka á hana með ótal stjörnuaugum sínum.

Ég hef átt því láni að fagna að hafa getað setið á grískri verönd frá því vor, og horft á þennan himin. Ég sagði að hann væri fallegur, og það er hann. Tæknin færir okkur ekki eintóman munað - hún kostar líka sitt. Það háttar þannig til á þessari grísku verönd, að á kvöldin er raflýsing nánast engin í næsta nágrenni, og því ekkert sem truflar. Það er merkileg uppgötvun fyrir borgarbarn, sem þó hefur oft gert sér ferðir út í íslenskar sveitir til að horfa á stjörnur, að sjá ómengaða stjörnudýrð í öllu sínu veldi. Það er líka uppgötvun að komast að raun um að stjörnuhröp eru síður en svo fágæt, hafi maður þolinmæði og lyst til að horfa. Getur verið að maður sjái fleiri stjörnur í Grikklandi en heima á Íslandi? Það veit ég ekki. Það er djúpt á skólalærdómnum - hvar var nú aftur Kassiopeia - og Betelgás, er hún ekki í Óríon? Það er þó víst að það sem hangir í þakskegginu mínu snemmnætur um þessar mundir er Stóri Björn - eins og lúinn skaftpottur - ekki erfitt að þekkja hann. Forn-Grikkirnir sáu hvorki bjarndýr né skaftpott í þessu stjörnumerki, heldur var ferhyrningurinn tré, og skæru stjörnurnar þrjár í skaftinu voru eplin á trénu. Og enn fyrr var Stóri Björn lifandi - sem gyðjan Kallistó - sú fegursta, eins og nafn hennar þýðir. Seifur varð ástfanginn af henni og tókst að véla hana til ásta, þrátt fyrir að Kallistó hafi strengt þess heit að lifa í meydómi alla sína ævi. Þegar Hera kona Seifs fregnaði af þessu ástarsambandi, breytti hún Kallistó í bjarndýr. Í því gervi var hún þegar sonur hennar og Seifs, Arkas, var nærri búinn að drepa hana á bjarndýraveiðum. Seifur gat naumlega komið í veg fyrir það óhapp, en sá þann kost vænstan að senda þau bæði upp á himin, Kallistó sem Stóra Björn, en Arkas sem Litla Björn, og þar með var heimilisfriðnum í koti þeirra Heru líka reddað um sinn.

Skaftpottur, eplatré eða bangsi - það er ekki svo nojið - því í stjörnunum má hreinlega sjá það sem maður vill sjá, og það er það sem mannfólkið hefur gert frá öndverðu, og þess vegna verða sögurnar til og verða ef til vill að goðsögnum þegar fram í sækir. Það má þakka Grikkjum það sérstaklega - og svosem reyndar fleirum - að hafa gefið sér tíma til að góna upp í loft fyrr á öldum og að skapa sínar sögur.

Í öllu þessu stjörnuglápi í sumar, hefur líka rifjast upp fyrir mér að hafa heyrt dr. Þorstein Sæmundsson stjörnufræðing tala um að við séum að týna stjörnunum vegna ljósmengunar. Þar sem rafljós eru skær er erfitt að horfa á stjörnur, og í stórborgum er það nánast útilokað. Mikið óskaplega væri notalegt að vita af einhverjum stað - kannski bara á Hellisheiðinni, ef hún er ekki þegar orðin of björt, þar sem maður gæti lagt sig á bekk með kaffibrúsa og ullarteppi og notið þess að horfa á himininn. Stjörnubíóið er sko hreint ekki leiðinlegt.

 

Þessi grein birtist í Morgunblaðinu 28. júní 2006

Bráðum og seinna

Skrýtinn dagur í dag - síðasti heili dagurinn minn á Naxos.  Í fyrramálið kveð ég og fer til Krítar.  Við Úlfhildur sátum með skrýtna Bretanum Garry á Scirocco í dag, - því hann bauð okkur upp á drykk.  Það kjaftaði á honum hver tuska eins og venjulega, og hann vandaði um fyrir Úlfhildi og lagði henni lífsreglurnar, áður en hún hleypir heimdraganum og skilur mömmu eftir eina heima á Íslandi í haust.  Garry er skemmtilegur náungi, vélaverkfræðingur og hugvitsspekúlant sem vann við það að fara í stór framleiðslufyrirtæki í Englandi, og fá fólk til að finna betri og hagkvæmari aðferðir við að vinna störf sín.  Hann tók til dæmis allt bakaríabatterí tjallans í gegn sem leiddi til stóraukinnar framleiðslu, og græddi sjálfur býsna vel á því, að því er hann sjálfur segir frá.  Eftir nokkur slík verkefni ákvað hann að leggja stresstöskunni og jakkafötunum, lét sér vaxa hár og hélt útí heim, til að láta gamla drauma um að skoða hana verslu rætast.  Nú tekur hann bara að sér þau vinnuverkefni sem honum þóknast - kannski eitt á ári, og mætir þá bara hárprúður og á gallabuxunum - þarf ekkert að pjattast lengur, og það finnst honum gott.  Hann dagaði uppi hér á Naxos, eftir langt ferðalag um Evrópu, og hér finnst honum gott að vera.  Hann dundar sér við það hér að lesa, hugsa, tala við fólk og fara í gönguferðir.  Ég er ekki hissa á Garry - Naxos er staður fyrir fólk sem þarf tíma og vill tíma - fólk sem þarf að prófa að lifa áreitislaust.  Síðar í sumar ætlar hann um Tyrkland, Líbanon og Sýrlands, og þaðan til Indlands, því það er búið að panta hann þangað til að kenna Indverjum að baka brauð á skilvirkan hátt.

Það er margt fólk af þessu tagi hér, - bæði karlar og konur, sem hafa fundið á Naxos sína Paradís, og skilið annað amstur eftir heima hjá sér til þess að láta draumana rætast.  Ítalska skutlan hún Susanna er þannig - hún kom hingað fyrir sjö árum, og sá að til þess að hún gæti ílenst hér væri ekki um annað að ræða en að opna ítalskan veitingastað.  Hjá Susönnu er aðeins opið á kvöldin, fjóra til fimm mánuði á ári, og það sem eftir er ársins, hefur hún það eins og henni hentar.  Hin hollenska Riet, kom hingað frá börnum og búi, og til að fleyta sér áfram fór hún að möndla með fasteignir og gengur býsna vel að koma grískum hjöllum að hruni komnum í hendurnar á norður Evrópsku efnafólki sem dreymir einmitt um að gera upp hús hér og eignast þar með sumarbústað á besta stað í Eyjahafinu.

Ég veit vel, að ég á eftir að koma til Naxos oft og mörgum sinnum.  Þrír mánuðir í Paradísarvist á þessari fallegu eyju, þar sem tíminn er ekki talinn í mínútum og klukkutímum, - heldur bráðum og seinna, - geta ekki annað en kveikt í manni að snúa aftur.  Sjórinn hér togar í mig, og mikið rosalega gæti ég vel hugsað mér að eiga hér svolítið bátskríli, svo ég gæti duggað mér um hafið.

Annars er búið að vera einkennilegt ástand hér, því moskítóflugurnar hafa verið í miklum ham síðustu daga, og ég - eins og reyndar fleiri - er eins og gatasigti eftir þær - öll út-bitin.  Moskítóspreyið kláraðist í búðinni uppá torgi, - en apótekarinn á torginu reddaði því með því að panta aukaskammt frá Aþenu í einum hvelli.  Fólk gengur um ýmist með úðabrúsana til að verjast biti, - eða með stifti sem maður ber á bágtið þegar búið er að bíta mann.  Hitinn hér er líka búinn að vera nánast óbærilegur í nýrri sunnanvindshrinu - og fór mest í 45 stig fyrir nokkrum dögum.

Þá er nú gott að hafa sjóinn, sem manni finnst auðvitað ískaldur og svalandi, þótt hann sé 24 stiga heitur.  Við Systa vinkona sigldum með grislingana á skútu til Schinoussa, sem er lítil eyja sunnan við Naxos.  Mér þótti það algjörlega meiriháttar - sat í stafni, naut þess að finna öldugangstaktinn í kroppnum, fá smá pus yfir mig og láta sólina svo steikja mig.  Það kostaði mig reyndar sjóriðu í sólarhring á eftir - en það var bara gaman að vera eins og sauðdrukkin algjörlega fyrirhafnar- og eftirkastalaust.  

Lífið heldur áfram á Naxos, - en hvernig verður Krít?  Krítikos sem skrifar krítík, kemst ekki hjá því að heimsækja Krít, - stefnan verður tekin beinustu leið á Knossos til að skoða einar elstu menningarminnjar Evrópu.

Beggaki

Nostalgía á Naxos

Ég finn að nú er heimferðarnostalgían smám saman að síga á mig. Ég er búin að vera hér í vel á þriðja mánuð, og ekki nema tæpar þrjár vikur þar til ég fer heim. Mér finnst tíminn afstæður – ég er búin að vera hér lengi og samt í svo stuttan tíma. Ég á eftir að gera margt. Enn er ég ekki búin að fara til Mykonos og Delos, en ferðin á Koufounissi og Ios eru í augsýn, eftir helgi. Við getum vonandi lokið dvölinni hér með því að heimsækja Krít – þar þarf ég að heimsækja Yannis, gamlan skólabróður frá Ameríku, sem ég hef ekki séð í rúm tuttugu ár. Ég þarf að halda vel á spöðunum eigi þetta allt að ganga upp. Á miðvikudaginn kemur Systa vinkona mín í heimsókn með grislingana sína, Höllu og Guðmund.

Það verður erfitt að kveðja Naxos, en samt svo gott að eiga þessa ferð í hjarta mínu þegar ég kem heim. Ég veit að hingað á ég eftir að koma aftur, og vonandi oft. Ég hef verið svo lánsöm að kynnast góðu fólki og eignast vini sem ég veit að ég á eftir að halda sambandi við.

Það besta er að hér hef ég haft tíma með sjálfri mér – tíma til að slaka á, tíma til að hugleiða og tíma til að koma ýmsu sem mig hefur langað að sinna í verk. Ég hef ekki bara verið að skrifa í blaðið mitt og blogga þetta af og til, - nú á ég vísi að einhverju sem eru eigin hugrenningar og skáldskapur, - komið í fast form og gæti kannski einhvern tíma orðið að einhverju. Ég hef gaman af því að skrifa, og það hefur sannarlega verið hvatning að vera á þessum yndislega stað og hafa allan tímann í veröldinni fyrir sjálfa mig. Það hefur líka verið frábært að lenda í alls konar ævintýrum hér – algjörlega óvænt, - bæði á sjó og landi... ég held að ævintýrin gerist einmitt þegar maður er búinn að losa sig við byrðar hversdagsins og mætir nýjum degi áhyggjulaus og væntingalaus en opinn fyrir líðandi stund.

Ég hef gaman af því að sjá hvað Úlfhildur hefur spjarað sig heima án mín.  Hún er sami ljúflingurinn - en komið meira bit í hana. Hún ratar orðið um allt og fer ein sinna ferða ef hún þarf þess með.  Fyrst spurði hún hvort hún ætti ekki örugglega að beygja hjá hvíta húsinu með bláu gluggunum.  Jú, það var rétt hjá henni..... en við hlógum auðvitað eins og asnar að orðunum slepptum, - hér eru öll hús með bláum gluggum og bláum dyrum.   Hún er búin að fá miklu fleiri nöfn en ég, - hún er ekki bara Úllaki, Úllamú og Úllakimú - heldur líka Small Begga, Daughter og Úllitza.  Hún skemmtir mömmu sinni með því að lesa upp úr grísku orðabókinni okkar. Hún komst að því að grískir hundar segja ga, en kettir njá, kjúklingar hér segja kókókó, hænur kakaka, en hanar kúkketíkú.  Í orðabókinni stóð að grískar kýr töluðu ensku, því þær segðu mu.

Hitinn er mikill þessa dagana og gott að kúra á ströndinni fyrir framan húsið okkar.  Algjört letilíf. En samt gerist ýmislegt - hugmyndir kvikna við það að spjalla saman, og við látum okkur dreyma um allt sem hægt er að gera í framtíðinni, og það er auðvitað mjög gaman á sama tíma og maður er að baða sig í núinu.   Þetta er gott líf.  Á kvöldin er svo stefnan tekin í bæinn - hitta fólk, horfa á fólk, borða, kjafta. Yndislegt að rölta svo heim í heitu kvöldi undir stjörnubjörtum himni.  Þetta er tóm sæla.

 

Beggaki

Stjörnubíó og regn

Í heil þrjú skipti hefur rignt á mig á Naxos.  Í apríl kom skúradagur, í maí kom einu sinni um fimmtán sekúndna hitaregnsdemba, og í dag eru skúrir með köflum.  Ég held að Íslendingarnir sem hingað eru komnir með Agli Helgasyni, eða jafnvel dóttir mín, nýkomin frá Íslandi hafi eitthvað með þetta regn að gera, en Naxosbúar trompa mig og segja að þetta sé Aþeningunum að kenna.  Þeir hafa flykkst hingað í dag og í gær, því nú er hvítasunna hér hjá okkur og þeir nota helgi með auka frídegi til að spóka sig á eyjunum. 

Annars er lífið á Naxos að færast í svolítið annað horf.  Hér er allt fullt af fólki - finnst mér, sem hef verið hér nánast ein með heimamönnum og örfáum sérvitringum, - en innfæddum finnst þetta ekki margt og segja að eyjan eigi eftir að fyllast í júlí og ágúst, - þetta sé bara vísirinn að því sem koma skal.  Kannski bara gott að verða farin heim þá.  En veðrið er eftir þessu, - hiti og sólskin uppá hvern dag, með undantekningunni í dag, - og fátt hægt að gera annað en að liggja í leti á ströndinni, busla í sjónum og hafa það eins náðugt og maður getur.  Í hitanum missi ég bæði matarlyst og löngun til að erfiða um of.  Þótt lagnakerfið á Naxos sé fremur frumstætt, þá er þó alltént nóg kalt vatn í sturtunni.

Við dóttla lifum því hóglífi þessa dagana.  Við tókum strætó niðrá Plakaströnd og undum okkur þar eitt eftirmiðdegi.  Plaka er stærsta ströndin hér og gífurlega falleg.  Þar er hefð fyrir því að fólk geti striplast að vild, en það kom okkur mæðgum á óvart að þeir sem sóluðu sig í fæðingargallanum voru helst fólk frá miðjum aldri og uppúr.  Börn og yngra fólk voru í sínum strandklæðnaði. 

Við erum líka búnar að fara í bíltúr um eyna. Þeofilis vinur minn á netkaffinu - sem líka er bílaleiga - lét okkur hafa lítinn suzuki jeppa - blæjujeppa - og á honum sportuðum við okkur eins og drottningar um alla eyju í allar áttir.   Við hófum ferðalagið í morgunkaffi hjá Aþenu vinkonu minni - systur Scirocco bræðranna, en frá henni hef ég sagt ykkur áður.  Aþena er búin að kaupa sér litla matvörubúð og kaffihús á syðstu ströndinni hér, Pyrgaki, sem ég held að sé sú alfallegasta hér.  Aþena var í gríð og erg að sinna iðnaðarmönnum, því það þurfti að taka allt í gegn áður en hægt verður að opna, þrífa og skrúbba, mála, múra og gera allt fínt.  Það er árátta hjá fólki hér að vera alltaf að taka allt í gegn, - og svo þegar það er búið, - að sópa.  Þetta eru jú afkomendur Esóps.  

Aþena var auðvitað mjög kát að fá svona langt að komna gesti, - þetta virkar sem órafjarlægð frá Naxosbæ, en er ekki nema um 25 kílómetrar.  Vegalengdirnar hér eru svo afstæðar, vegna þess að þótt sumir keyri glannalega, er hámarkshraðinn víða ekki nema 30-40 kílómetrar á klukkustund.  Það er líka ósköp gott að lulla sér hér milli staða í rólegheitum, því alls staðar er eitthvað að sjá. Við fórum að sjálfsögðu til Moutsouna og komum líka við í Apíranþos og skoðuðum marmaranámurnar við Kinidaros.  Það er merkilegt að sjá heilu fjöllin bútuð niður í meðfærilegar marmarablokkir og svo stirnir á snjóhvítt sárið í fjöllunum í sólskininu.

Sumarbláminn er fallegur og ótrúlega tær.  Það er hreint ekki leiðinlegt að liggja á ströndinni og velta sér ýmist á bak eða grúfu og fylgjast með því um leið hvernig hafið tekur lit af himninum og eyjarnar í fjarlægð taka lit af eyjabirtunni skæru.  Er hægt að fá nóg af þessum unaðssemdum augans?  Í sjónum sér til botns eins langt út og maður kemst - tærleikinn er fullkominn, og engin furða að strandirnar á Naxos séu metnar þær hreinustu í Miðjarðarhafinu.  Annað kvöld verður fullt tungl, og ég ætla ekki að missa af því.  Þá sest ég á veröndina og góni til himins - horfi á sjónarspilið er tungl og stjörnur slást um athyglina þegar þau leika sína skínandi nachtmusik á hafflötinn fyrir neðan.

En annað kvöld - fyrir stjörnubíóið, ætlum við dóttla fyrst upp í sveit með Agli og Sigurveigu og íslenska hópnum.  Það verður farið á sveitakrá, snæddur góður matur, hlustað á tónlist og dansað.  Það verður örugglega gaman, og hver veit nema ég rifji upp sporin í dansinum Zagoritikos í fimmskiptum takti - ef færi gefst.  Í dag hitti ég landa mína að ósk Egils og segi þeim eitthvað frá minni sýn á eyna eftir að hafa verið hér í tæpa þrjá mánuði.  Það verður létt verk og löðurmannlegt skulum við vona....  ég veit reyndar ekkert hvers konar fígúrur löðurmenni eru.....  segi bara svona.

Dóttla mín, hún Úlfhildur, er knúsuð í bak og fyrir hvar sem við komum og hún er sko löngu orðin Úllaki, - rétt eins og móðir hennar er ýmist Beggaki, Bergþóramú eða Beggakimú.  Grikkir eru einstaklega opnir og þeir eru hlýir inn að hjartarótum.  Og svei mér þá, hún er farin að svara fyrir sig á grísku.

Næstu dögum ætlum við að eyða í hóglífi - strandlegur, afslöppun og að njóta sumarsins.  Við ætlum líka í Naxosbíó, sem er útibíó, - það verður spennandi. Ég er farin að sjá fyrir endann á dvölinni hérna; - hlakka auðvitað til að koma heim í íslenska sumarið, en veit að Naxos á eftir að vera í hjarta mínu alla mína daga.  Við erum að spá í að fara til Krítar í lok júní og eyða síðustu dögum okkar á Grikklandi þar.

 

Beggaki

 

Saharavindurinn

Hvað er hægt að gera þegar Saharavindurinn næðir um Naxos?  Jú, það er hægt að fá sér að drekka, fara í sturtu, synda í sjónum, drekka meira og fara aftur inn í sturtu.  Er hægt að klæða sig? Nei, - því fötin límast strax við mann af rakamollunni.  Maður gerir það nú samt, því ekki getur maður hangið í rúminu allan daginn.  Úff hvað þetta er erfitt, - ég er alein, - Sigga farin, og ekki einu sinni hægt að striplast á veröndinni, því marmaragólfið er svo heitt, - og plaststólarnir - æ!  Ég rölti niðrí bæ til að kaupa mér miða í bátinn á morgun, sest inn á Rendez-Vous og fæ mér ískalt gos.  Eftir tíu skref til baka er mér orðið svo ómótt að ég á engan kost annan en að fleygja mér inn á norræna barinn Prime, - sem nú státar af íslensku flaggi - var áður bara með hin Norðurlöndin.  Panta mér Strawberry Daquiri - og enski strákurinn sem afgreiðir er svo dasaður að hann setur óvart helmingi meira romm í drykkinn en á að vera - - bætir við jarðarberjum og meira ískrapi, - og ég sit uppi með tvo Daquiri..... gott, gott, - ekki veitir af að svala þorstanum.  Kemst þrekuð uppá torg, sest inn á Scirocco og bið um það kaldasta sem til er.  Nú treysti ég mér ekki út aftur í bráð.  Hvað getur maður treint sér drykkinn lengi?  Ég hjálpa Strato gamla að rúlla hnífapörum inn í servíettur og kjafta við Hassan snillikokk um Oum Kulthoum og Nagib Mahfuz.  Robert kemur og hjálpar mér með texta við serbneskt lag - ég var búin að gleyma einni ljóðlínunni.  Það er ládautt, þrátt fyrir tilraunir til gáfulegra umræðna.  Sá eini sem hoppar um í trylltri lífshamingju er Ervis, albanski strákurinn sem er alltaf eins og stjörnuljós.  Hvað svo?  Ég ætti að drífa mig á ströndina - Plaka - get ekki farið í strætó, því hann er ekki loftkældur og örugglega fullur af fólki - ætti kannski að ná mér í vespu og verða mér þannig út um náttúrulega loftkælingu.  Nei, - ég nenni ekki einu sinni á ströndina, - er orðin alveg meir en nógu brún og ég get alveg eins farið í sjóinn heima við húsið mitt.  Enda hér á netkaffinu og þar er mér boðið upp á súkkulaðibakkelsi úr Rendez-Vous.  Nei takk, ómögulega, - það er ekki hægt að borða neitt í svona hita.  Tilhugsunin veldur mér klígju.  Bara drekka, drekka og drekka.

Frá því að Sigga fór, hef ég verið að gera mér dælt við heimafólkið.  Fór á þvæling með gestgjafa mínum, Dimitri sætalingi á Hotel Saint George.  Nú veit ég allar helstu kjaftasögur bæjarins - hvaða fjölskyldur eru vinir og hvaða fjölskyldur eru óvinir og hverjir hafa svikið hverja ýmist í tryggðum eða af hreinni illmennsku.  Veit núna af hverju Kostas á barnum við hliðina á Scirocco er alltaf að bjóða mér út, og af hverju hann skrökvaði því í mig að hann ætti staðinn, - sem hann á í raun ekki baun í.  Þetta er sko ekki einfalt mál.  Ég veit líka hverjir eru dílerar, hverjir eru rónar, og hverjir halda framhjá með hverjum.  Þetta eru gagnlegar upplýsingar á svona stað.  Allt fær aðeins annan svip, og ég ætla til dæmis aldrei að borða á Popi's Grill, því það er meiriháttar svikarasjoppa.  Erfðaprinsinn þar var kvæntur systur Dimitris, en dó svo bráðungur frá tveimur börnum - það þriðja þá á leiðinni.  Popi fjölskyldan afneitaði þá tengdadótturinni og barnabörnunum með það sama - og svoleiðis fólk er ekki hægt að púkka neitt upp á.  Ég veit núna að Takis, sem ég sagði ykkur frá, má aldrei kalla Takis.  Hann ber það virðulega nafn Kapitano, enda útskrifaður úr ítölskum skipstjóraskóla og sigldi stórum skipum árum saman áður en hann fór á Jólasveininn.  Amma hans Akkilesar var rænd í Aþenu og netkaffivinur minn, Þeofilis gefur öllum peninga sem biðja hann og Dimitri segir að engin kona vilji giftast slíkum manni.  Þá veit ég það. 

Og nú er búið að kveikja á gosbrunninum á torginu mínu.  Þetta eru svolitlar sprænur, lýstar upp á kvöldin, þar með er sumarið væntanlega komið á Naxos.  Kannski ég setjist við hann á leiðinni heim, í von um að vatnið sjái aumur á mér.  Á morgun verð ég á sjónum, og á sunnudaginn líka. Það verður nú meiri hamingjan. Ég tala nú ekki um að hitta dóttlu eftir tveggja mánaða aðskilnað.

Beggaki

Veiðiferð með Takis

 

14. kafli

Sendingar og Fylgjur

 

Ég trúi því blygðunarlaust, að heima á Íslandi sitji einhversstaðar smaladrengur í álfakastala og hafi komist yfir þau ráð að geta galdrað og sent mér ýmislegt skemmtilegt hingað yfir höf og lönd. Ég hef sannreynt þetta.

 

Við Sigga vorum í spássistúr meðfram höfninni, og vorum að dást að því hvað sjórinn væri hreinn og tær, - jafnvel inn í miðri höfn. Við vorum í einhverju ævintýrastuði, og köstuðum kveðju á gamlan fiskimann á rauðum bát, sem bar það skemmtilega nafn, Agios Nikolaus, sem útleggst Heilagur Nikulás, eða Sankti Kláus, eða bara Jólasveinninn. Við gengum lengra út á hafnargarðinn, og staðnæmdumst við annan bát, sem bar nafn guðsins fallega, Adonis. Ég er nokkuð viss um að smaladrengurinn íslenski sé Adonis í álögum, því um leið og við settumst niður við guðsbátinn gerðist eitthvað – kraftar losnuðu úr læðingi. Ævintýrið var á leiðinni. Við gengum til baka, og þegar við komum aftur að þeim gamla á Jólasveininum settumst við á steinbekk og ætluðum að fylgjast aðeins með honum bauka við netin sín. “Come with me?,” sagði sá gamli, og Sigga sagði “Já”, áður en þeim gamla tókst að ljúka við setninguna. Sippohoj, og við um borð. Við vissum ekki baun hvað í vændum væri, en landfestarnar voru leystar, og við tók hafið í allri sinni dýrð. Hann sagðist heita Takis, en var þögull. Við settumst við stafnið og nutum veltingsins þegar báturinn skreið inn í öldurnar utan við brimbrjótinn sem hlaðinn er úr skjannahvítum marmaradröngum. Við vissum ekkert – hvorki hvert við færum, eða hvenær við kæmum til baka. Þetta var æfing í því að lifa augnablikið til fullnustu. Jólasveinninn staðnæmdist við litla jullu sem lá í akkeri og Takis batt bátinn við julluna. Hann skolaði dekkið vel og vandlega með sjó, sem hann hífði inn í málningarfötu, og sótti teppi inn í stýrishúsið og breiddi það undir bossana á okkur þar sem við sátum. Þá hófst sú yndislegasta og hlýlegasta veisla sem mér hefur verið boðið uppá í langan tíma. Mér datt í hug Gísli á Uppsölum þegar Takis bar út á dekkið þrjú glös og drykk í tveggja lítra kókflösku. Eitt glasið var vissulega glas, það næsta afklippt plastflaska, en það þriðja einhvers konar gjörningur með fyrrverandi drykkjum sem höfðu storknað uppí miðju glasi. Ekki oft svo gestkvæmt um borð í Jólasveininum. Kannski sá Takis mig fölna, en alltént tók hann glösin og þvoði þau vel í söltum sjónum með grútskítugum vinnuhöndunum sínum. Mmm... þetta var betra. Í flöskunni var retsina vín sem hann sagði pabba sinn brugga. Hver svo sem sá aldni maður er, þá má hann eiga það að hann er fjári góður bruggari. Þarnæst komu þrjú epli, öll nýþvegin með sömu aðferð – sjósölt epli eru gómsæt. Næsti réttur voru harðsoðin egg, og þessi sjentilmaður tók skurnina af þeim fyrir okkur, og pillaði hverja örðu af eins vel og nákvæmlega og hann gat. Þriðji réttur var agúrka sem var flysjuð og skorin af sömu alúð ofan í okkur. Við sátum og þöguðm og gæddum okkur veisluföngunum, og augnablikið var fullkomnað. Undirspilið voru grískir ástarsöngvar úr litla lúna ferðatækinu hans, sem þurfti að banka í af og til, til að hressa upp á sándið.

 

Við spjöllum og ég býð Takis sígó. Þetta er klár karl – enginn vafi. Hann þekkir veröldina í kringum sig, - ekki bara sjóinn sinn og fiskinn og Naxos þar sem hann hefur búið alla tíð fyrir utan árið sem hann var í stýrimannaskóla á Ítalíu, - hann þekkir líka heiminn utan þess hrings. Hann veit um Ísland, og veit að þar eru fiskimenn margir og eiga stóra báta og skip. Hann veit líka að fiskurinn þeirra er góður. Ég fæ prik fyrir að vera komin af sjómönnum, en Takis hefur alla tíð verið til sjós. Ég spyr hann hvar hann hafi lært ensku, og hann segist bara eiga svo marga vini sem þurfi að tala ensku við. Við Sigga höldum áfram að sötra á sjö ára gömlu retsina víninu, en Takis fer að undirbúa að leggja netin. Hann vippar sér yfir í julluna, losar hana, og rær að baujunni sinni. Gula netið rúllar í sjóinn og haugurinn í jullunni vindur ofan af sér meðan hann rær að hinni baujunni. Þetta er dásamlegt, yndislegt, stórkostlegt, einstakt – mölum við Sigga hvor í kapp við aðra – þvílík stund. Takis kemur aftur um borð, sest niður og fer að staga í annað net, við sitjum og njótum augnabliksins. Sólin er farin að lækka á lofti, og Takis er með eitthvað á prjónunum. Hann rogast með teppin aftur í skut og breiðir þau á dekkið, hóar í okkur og segir okkur að setjast þeim megin – í skjól fyrir golunni sem verður æ svalari. Við sitjum, kjöftum, sötrum vín og lífið er hér. Þetta augnablik er lífið. Takis hefur aldrei átt konu og á engin börn. “Tómt vesen,” segir hann og bætir því við að svoleiðis fólk verði þrælar klukkunnar og alls konar erinda og anna. Frelsið er á sjónum, en honum finnst samt gott að kíkja á pabba og mömmu af og til og fá almennilegan mat. En svo töltir hann aftur niður á bryggju og út í bát, - þar er best að sofa.

 

Takis býður okkur að koma á veitingahús sem á að opna næsta dag, og smakka fiskinn sem við vorum að leggja fyrir. Hann rær með okkur aðra í einu í land á jullunni, - við viljum róa með hann og gerum það – duglegar stelpur. Við kveðjum Takis fullar þakklætis. Fjögurra tíma veiðitúr er á enda. Sendingin sem Adonis bar okkur frá smalanum heima var að fá að njótas þessa stóra og magnaða augnabliks, og fylgjan var Takis, og báturinn hans, Heilagur Nikulás.

 

Við mætum á tilsettum tíma næsta dag og Takis hrópar "Sigga, Sigga" utan úr bátnum sínum, – en allt í óefni, því rafmagnsbilun olli því að ekki er hægt að opna veitingahúsið á réttum tíma. Takis vill fara í land og kaupa pizzu handa okkur en við tökum það ekki í mál. Þiggjum hins vegar glas af guðaveigunum og kveðjum þennan gríska sjóara sem okkur þykir báðum vænt um.

 

Beggaki

Kampavín og ferskjumarsipan

 “Ég ætla að koma þér á óvart,” segir Sigríður María, þegar hún er loks flutt upp á veröndina til mín, eftir að hafa mátað á sig nokkur herbergi á Hotel Saint George. Fyrsti morgunn hennar á veröndinni og hún dregur upp úr pússi sínu bleikt kampavín og ferskjumarsipan. “Gjörðu svo vel, þetta er morgunmaturinn okkar!” Við betrumbætum þennan munúðarfulla morgunverð með Síríussúkkulaði, og skömmumst okkar ekki eitt augnablik fyrir bílífið.  

Sigga er afrekskona í íþróttum og margreyndur mótorhjólatöffari, og hún ætlar með mig í hjólatúr. Hún er þó svo lítillát að gera sér litla gula vespu að góðu, því ég er óreynd. Mikhalis á mótorhjólaleigunni Mike’s Bikes býður mér alla aðra kosti en hjólið – hefur miklar áhyggjur af því að ég fari bæði sjálfri mér og hjólinu að voða. Ég fer ekki að keyra neitt fjandans fjórhjól – ég er enginn aumingi – GET haldið jafnvægi og kann að stýra. Hverslags úrtölur eru þetta eiginlega? “Guð minn almáttugur,” heyri ég móður mína segja inn í mér, “farðu nú varlega Begga mín,” og ég lofa öllu fögru. Um síðir fæ ég hjólið, en ég geri það fyrir Mikhalis að renna lítinn prufutúr fram og aftur næstu götu. Ég er auðvitað öll í hnút og skíthrædd eftir allt þetta vantraust, en veit að þetta er ekkert mál. Ég klóra mig út úr prufutúrnum, og svo er það þjóðvegurinn. Stefnan er tekin á syðstu ströndina hér, Pyrgaki, og þangað brunum við. Við Agia Anna bilar hjólið hjá Siggu – sprungið dekk, og við erum strand. Án þess að tvínóna er grískur byggingaverkamaður kominn til okkar og vill hjálpa. Við látum hann hringja í Mike og gefa honum nákvæma staðsetningu okkar. Nýtt hjól er komið á bílpalli eftir korter og við höldum áfram. Þessu gæti ég sko vel vanist.... drottinn minn dýri hvað það er gaman að bruna svona áfram með sjóðheitan vindinn í fangið og fegurðin í náttúrunni allt umhverfis okkur – skjannahvítar strendur, skýlaus himinn og hafið bláa hafið. Við förum í gegnum sveitir og þorp – þorpin eru verst, þar sem göturnar eru bæði snarbrattar og þröngar. Ég hef þetta af. Við erum komnar í einhverjar ófærur, sandöldur, og um það bil sem ég ætla að sigrast á einni slíkri, dett ég og fæ hjólið yfir mig. Austurrískir mótorhjólamenn koma aðvífandi og skipa mér að liggja án þess að hreyfa legg né lið, meðan þeir vippa hjólinu af mér. Sigga er komin líka. Hvað er þetta...það er ekkert að mér, segi ég hofmóðug, en það er auðvitað algjör spæling að hafa dottið á engri ferð. Jæja, við komum okkur út úr þessum ógöngum og upp á veg - - flugurnar smassast í andlitinu á mér – þegar ég reyni á vespuna – huh – kemst ekki hraðar en 50, en það er nóg fyrir mig. Nú bilar hjólið mitt, - get ekki gefið inn, tómt vesen og Sigga komin langt á undan mér. Góðhjartaður Grikki á bíl, dregur hana uppi, og segir henni að vinkona hennar sé strand, og Sigga kemur til baka og bjargar málunum. Hún hjólar á mínu hjóli til baka og nær að losa bensínstífluna, en ég er á hennar. Þvílíkt lán að fara í sinn fyrsta hjólatúr með Siggu. 

Það er ekki minna lán að hafa Siggu með sér í bíltúr. Dagurinn okkar á bíl hefði getað endað með ósköpum væri Sigga ekki sá snillingur sem hún er. Ég viðurkenni alveg að ég kom okkur í vandræðin með eintómum aulagangi. Við vorum búnar að fara eyjuna þvers og kruss, yfir fjöllin, skoða þorp og sveitir og komnar alla leið í nyrsta þorpið, Apollonos, þar sem við skoðuðum Kúros gamla, - marmarakarlinn sem liggur þar ókláraður frá því á sjöundu öld fyrir Krist. Ég bið Siggu að taka nú við akstrinum, og hún rekur augun strax í tóman bensíntank. Hmmm var ekki nóg eftir? Reyndar var Sigga búin að spyrja mig tvisvar um stöðuna á bensíninu.... allt í fína svaraði ég. En þarna vorum við sem sagt komnar í vandræði, og ekki um annað að ræða en að renna niður í þorpið – Apollonas, og kaupa bensín. “Next gas station, Filoti,” segir glottandi vörubílstjóri. Boj ó boj, - Filoti er langt suður í miðju landi. Sigga tekur af skarið og brunar á bílnum upp fjöllin aftur. Á efsta punkti gefur Sigga í og tekur úr gír, - ljósið í mælaborðinu er stöðugt og nálin komin niður fyrir E. “Þá er það sparaksturskeppnin,” segir Sigga hróðug, og bíllinn fríhjólar niður hverja hlíðina af annarri. Guð minn góður hvað ég er fegin þegar Filoti er í augsýn, - þetta frjálsa fall hefur dugað okkur tæpa tíu kílómetra leið, og Sigga segir sposk um leið og hún rennir inn á bensínstöðina að Ómar Ragnarsson hefði örugglega orðið hrifinn af þessu. Það hlýtur bara vera – alla vega er ég með stjörnur í augunum yfir þessari akstursfimi vinkonu minnar. Við rennum í paradísina mína í Moutsouna og sitjum þar dágóða stund, áður en við brunum í bæinn aftur.

Beggaki

Sigga

Ég hitti Siggu vinkonu mína í Aþenu. Sigga er engin venjuleg kona – að vera með henni er samfelld gleði og hlátur. Sigga dregur mig inn í óvænt ævintýri – ég veit ekki alveg hvernig hún fer að því, - en dagarnir fá nýjan lit og stanslaust fjör. Hún hefur sérstakan radar á skemmtilegheit. Hún heillar alla í kringum sig ekki síst karlmenn. Hvernig má það vera að við erum allt í einu sestar inn á gafl hjá pelsakaupmanni í Aþenu að drekka ouzo og tala við hann um Ísland og alla frægu og fínu vinina hans þaðan og annars staðar að. Hann ætlaði að reyna að selja okkur leðurkápur, en Sigga hefur lag á að breyta þessu í kósí heimsókn til manns sem við þekkjum ekki neitt. Við förum út kápulausar, en kátar af drykknum. Hún dröslar mér upp á Akrópólis og telur ekki eftir sér að pústa meðan mæðuveika rollan hún vinkona hennar reynir að ná andanum. Hvers vegna völdum við heitasta daginn í þetta príl? Sigga hlær að því, en þegar upp er komið er dýrðin himnesk. Það stendur: “Bannað að snerta!” á skilti við Meyjahofinu, og Sigga strýkur höndinni samstundis í handaför Sókratesar: “...maður verður að finna...” segir hún og flissar þegar grísk lögga skammar hana eins og hvern annan stelpukjána. Við skoðum, tökum myndir, förum á safnið og hugleiðum tímann og menninguna. Við tökum myndir af okkur með gyðjunum sem halda uppi svalaþakinu á Erekþíon hofinu, - óskaplega eru þær fallegar og merkilega óbugaðar þrátt fyrir að hafa haldið uppi hálfu öðru tonni af grjóti á höfðum sér í næstum tvö þúsund og fimmhundruð ár.

Við Sigga erum heppnar að búa í miðju Plaka hverfinu – allt innan seilingar. Eigum þó í mesta basli með grísku leigubílstjórana sem ýmist vilja heimta 15 evrur eða aðeins þiggja 2,50 fyrir að skutla okkur heim eftir langt labb um Plaka, Monastiraki, Psiri og Keramikos. Sigga er búin að heilla lobbýistann á hótelinu, - hann vill bjóða henni í kvölddrykk og játar henni ást sína með því að segja að hún sé frábær vegna þess að hvað hún sé skrýtin. Drykkurinn bíður. Við skellum okkur á tónleika hjá endurfæddum Buena Vista Social Club, og Sigga tekur ekki annað í mál, en að standa fremst við sviðið, svo hægt sé að fá tónlistina í æð, - það gerum við. Þvílíkt fjör... ég verð að læra að dansa salsa... Töffarinn á sviðinu er gamli gítarleikarinn, - missir ekki kúlið eina einustu sekúndu, og setur upp nautnalegan einbeitingarsvip í sólóunum sínum. Djö...hvað hann er flottur....og samt eitthvert angurvært og kunnuglegt alíslenskt smalapiltsyfirbragð á honum.

Fyrr en varir erum við lagðar af stað heim til Naxos, - fimm og hálfur tími á ferjunni og nógur tími til að hlakka til að sýna Siggu dýrðina mína þar. Svolítill lúr á þilfarinu, sólin er heit og hafið.... það er fallegt.

 

Beggaki

Lordilord

Úff, hvað það er gaman í Aþenu - halelúja!

Beggaki

Lordilord

Úff hvað það er gaman í Aþenu - halelúja!

Beggaki